Sevimli Bilgi Köşesi Yazılar

“Lisân-ı Hâl İle Vird-i Zebânıdır” Ne Demek? Merhaba değerli arkadaşlar, bugün sizlerle birlikte uzun zamandır zihnimde dönüp duran, ruhuma dokunan bir ifade üzerinde derin bir yolculuğa çıkmak istiyorum: “Birinci Söz” adlı eserde geçen “bütün mevcûdâtın lisân‑ı hâl ile vird‑i zebânıdır” ifadesi. Evet, kulağa ağır geliyor olabilir — ama gelin, birlikte sadeleştirip içindeki derin anlamı keşfedelim. Erkeklerin stratejik analitik tarafı ile kadınların empatik ilişki odaklı bakışını harmanlayarak; bu ifadenin kökenlerini, günümüzdeki yankılarını ve gelecekteki potansiyel etkilerini bir arada düşünelim. Kökenler: Ne Zaman, Ne Anlamda Kullanıldı? Bu ifade, özellikle Bediüzzaman Said Nursî’nin “Birinci Söz” adlı eserinde geçiyor. “Bismillâh her hayrın başıdır. Biz dahi başta…

Leylekler İstanbul’a Geldi mi? Göç Fenomenine Bilimsel Bir Bakış Merhaba, uzun süredir merak ettiğim bir soruyu beraber keşfetmek istiyorum: Ak Leylek (Ciconia ciconia) İstanbul’a geldi mi? Göç yolları, ekolojisi ve güncel gözlemler üzerinden hem bilimsel hem de herkesin anlayabileceği bir şekilde konuyu ele alalım. Göç Yolundaki Rolü ve İstanbul’un Konumu Ak leylekler, yaz dönemini Avrupa ve Anadolu’nun çeşitli yerlerinde geçirdikten sonra, kışın Afrika’ya göç ederler. ([Vikipedi][1]) Türkiye, coğrafi konumu ile bu göç yollarının kritik bir parçasıdır. Özellikle İstanbul Boğazı ve Çanakkale Boğazı, kara güzergâhlarının deniz aşımı yapmamak amacıyla seçildiği alternatif güzergâhlardır. ([Bianet][2]) Özetle: İstanbul çevresi, leyleklerin göç sırasında mola verdiği ya da…

Kagir Ne Denir? İnsan Davranışlarını Çözümleyen Bir Psikolojik Mercek Psikologların Meraklı Girişi: İnsan Davranışlarını Anlamak Bir psikolog olarak, insan davranışlarını anlamak, her gün karşılaştığım en büyük meydan okumalardan biri. İnsanlar neden belirli durumlarda tepki verir? Hangi faktörler, kişinin sözlü veya fiziksel davranışlarını şekillendirir? “Kagir ne denir?” gibi basit bir ifadeyi incelemek, aslında çok daha derin bir sorunun kapılarını aralar. Bu tür ifadeler, bazen kültürel normlara, bazen kişisel deneyimlere dayanır, bazen de toplumsal yapının bir yansımasıdır. Psikolojik açıdan baktığımızda, bu gibi günlük konuşmaların, bireylerin düşünsel, duygusal ve sosyal yönleri hakkında bize neler söylediğini keşfetmek oldukça ilginçtir. Bilişsel Psikoloji Perspektifinden: İfade Edilen…

Sisli Beyin: İçsel Bir Bulanıklık Hissi ve Psikolojik Yansımaları Bir gün sabah uyandığınızda, zihin sisli bir sabah manzarası gibi bulanık mı hissediyorsunuz? Bazen her şey bulanık ve karışık görünüyor; düşüncelerinizin ardında bir sis perdesi var gibi. Beyninizin net bir şekilde odaklanamadığını, hafızanızın kırılganlaştığını ve günlük işlerinizin üstesinden gelmenin giderek zorlaştığını mı hissediyorsunuz? O zaman, sisli beyin sendromuyla karşı karşıya olabilirsiniz. Peki, bu durumu psikolojik bir perspektiften nasıl anlamalıyız? Psikolojide, “sisli beyin” terimi, kişinin düşüncelerinde veya zihinsel işlevlerinde belirgin bir bulanıklık ve netlik kaybı yaşadığı durumu tanımlar. Bu, yalnızca fiziksel bir yorgunluk değil, çoğunlukla zihinsel ve duygusal bir sıkışıklık hissinin dışa…

Kadraj Hangi Dil? Felsefi bir bakış açısıyla “kadraj” yalnızca bir fotoğrafçının veya sinemacının gözünden görülen çerçeveyi değil, dünyayı nasıl algıladığımızı, anlamlandırdığımızı ve anlatmaya çalıştığımızı da simgeler. Her bir kadraj, bir dilin kullanımı gibidir; içerdiği anlam, bakış açısı ve kültürel bağlamla şekillenir. Bu bakımdan, kadraj hangi dilde konuşur? Bir görüntü, metin gibi bir dil midir? Eğer öyleyse, görüntü ile anlatılmak istenen düşünsel veya kültürel içerik nasıl bir dilsel yapı üzerine inşa edilir? Bu yazı, kadrajın bir dil olarak felsefi boyutlarını etik, epistemoloji ve ontoloji çerçevesinde inceleyecektir. Kadrajın Epistemolojik Boyutu Kadraj, bir bilgi edinme aracıdır; ancak bu, her zaman nesnel bir bilgi…

1 Litre Limonata İçin Kaç Limon? Toplumsal Cinsiyet, Çeşitlilik ve Sosyal Adalet Perspektifinden Bir İnceleme Bir yaz akşamında, soğuk bir bardak limonata, güneşin batışı ve hafif bir rüzgarla birleştiğinde, dünya biraz daha huzurlu ve dengeli görünür. Ancak, limonata yapımının basitliği arkasında derin soruları barındırabilir. Bu sorular, sadece bir içeceğin tarifine dair değildir. Aslında, 1 litre limonata yapmak için kaç limona ihtiyaç duyduğumuz sorusu, toplumun farklı kesimlerinin nasıl farklı bir şekilde çözüm odaklı yaklaşabildiklerini, değerlerimizi nasıl şekillendirdiğini ve bazen de hangi toplumsal cinsiyet normlarına göre hareket ettiğimizi sorgulatan bir metafor olabilir. Toplumsal Cinsiyet ve Limonata: Kadınların Empati ve Erkeklerin Analitik Yaklaşımları…

Lerzan Mutlu’nun Annesinin Adı Nedir? Gizlilik ve Kamusal Alanın Çatışması Bugün oldukça ilginç bir soruyla karşı karşıyayız: Lerzan Mutlu’nun annesinin adı nedir? Bu soru ilk bakışta sıradan bir merak gibi görünebilir, ama aslında çok daha derin bir anlam taşıyor. Bu yazı, yalnızca bir ünlünün annesinin ismini öğrenmekten çok, gizlilik, kamusal alan ve toplumun ünlü bireylere nasıl birer “aidiyet” atfettiğini sorgulamak amacını taşıyor. Lerzan Mutlu, yıllardır Türkiye’nin tanınan isimlerinden biri. Müzik dünyasında adından sıkça söz ettiren, sahnede güçlü bir duruş sergileyen bir sanatçı. Ancak bu yazıda, sadece onun annesinin adı değil, daha çok onun özel hayatı ve kamusal yaşamı arasındaki çizgi…

Lenfoma Hangi Yaşlarda Görülür? Hepimiz hayatımızda bir kez olsun “Bu yaşta bu kadar sağlık problemiyle uğraşmak niye?” diye sormuşuzdur. Ama lenfoma gibi bir hastalık, aslında biraz daha karmaşık. Yani yaşımıza göre hastalıkların da bir çeşit “modası” olabilir mi? Lenfoma için, bir bakıma “Evet, olabilir!” diyebiliriz. Ama hemen panik yapmayın, gelin bu konuya mizahi bir şekilde yaklaşalım ve biraz gülümseyelim. Erkekler: Strateji ve Çözüm Arayışı Erkekler genellikle sorunları çözmeye yönelik, biraz da savaşçı bir ruhla yaklaşırlar. “Lenfoma hangi yaşlarda görülür?” sorusunun cevabını araştırırken, ilk akla gelen şey bu hastalığın genellikle 20-40 yaş arası genç yetişkinlerde görülmesidir. Ama tabii ki bu yaş…

Işıma Miktarı Ne Demek? Edebiyatın Gözünden Bir İfade Giriş: Kelimelerin Gücü ve Anlatıların Dönüştürücü Etkisi Edebiyat, insanın ruhuna dokunur; kelimeler, anlık bir ışık gibi yansıyarak karanlık düşünceleri aydınlatır. Bir hikaye, bir şiir veya bir roman, yalnızca cümlelerden ibaret değildir. Her kelime, bir evrenin kapısını aralar, her anlatı bir dünya yaratır. Tıpkı bir ışığın bir maddeden yayılması gibi, kelimeler de anlamı yayar ve bu anlamın yoğunluğu, metnin içindeki “ışıma miktarı”na bağlıdır. Bugün, edebiyatın dilindeki bir kavramı, bir terimi, bir anlamın yayılma biçimini sorguluyoruz. “Işıma miktarı” kelimesi, sadece fiziksel bir olgudan mı ibarettir, yoksa bir edebi anlatının derinliğine işaret eden bir metafor…

Işık Şiddeti Kaç Olmalı? Toplumsal Yapıların Işığında Bir Kez Daha Gözlerimiz Açılsın Bir araştırmacı olarak, toplumsal yapıların ve bireylerin birbirini nasıl şekillendirdiğini anlamak her zaman ilgi alanım olmuştur. Ancak bazen, bu karmaşık ilişkilerin içinde, basit bir sorunun bile derin toplumsal anlamlar taşıyabileceğini fark etmek beni şaşırtıyor. Bugün bu yazıyı, “ışık şiddeti kaç olmalı?” sorusu üzerinden şekillendireceğim. Peki, ışığın şiddetiyle ne ilgisi var toplumsal yapılarımızın? Duyusal algılarımızı, kültürel normları ve toplumsal cinsiyet rollerini anlayarak, ışık şiddetinin aslında bir metafor olduğunu keşfetmeye çalışacağız. Toplumsal Normlar ve Işık: Karanlıkta Kalan Zihinler Işık, hem fiziksel dünyamızda hem de toplumsal hayatta oldukça güçlü bir semboldür.…